Bilgi Bankası SIĞIR BESİ HAYVANCILIĞI

Sığır besiciliğinde temel prensip, genetik yapısı güçlü ve canlı ağırlık kazancını en hızlı gerçekleştiren hayvanların birim yem miktarından üst düzeyde yararlanmasını sağlamaktır.  Ekonomik olarak yüksek besi performansını sağlamak da hayvanları doğru miktarda yemle ve uygun zaman diliminde beslemekle sağlanır.  Rasyon hazırlama ve hayvanları besleme sığır eti üretiminde önemli bir role sahiptir.  Çünkü BESİ PERFORMANSI denilen temel prensibe göre, günlük canlı ağırlık artışı ile beraber hayvanın her kg canlı ağırlık artışı için tükettiği yem miktarı besicilikten elde edilecek başarıyı gösterir.

BESİ PERFORMANSINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER

Hayvanın ırkı: Genetik potansiyeli üstün olmayan yerli ırklarda günlük canlı ağırlık kazancı 1 kg civarında iken genetik potansiyeli yüksek kültür ırkı ve melezlerinde bu rakam günlük 1.4-1.6 kg’ye çıkabilir.  Ancak çok iyi bakım ve besleme ile de yerli ırklarda bu rakamı 1 kg’nin üzerine çıkarmakta mümkündür.

Cinsiyeti: Erkek sığırlar dişi sığırlara göre daha iyi bir besi performansına sahiptir.

Yaşı: Sığır besiciliğinde performansı etkileyen en önemli faktördür. Besiye alınacak hayvanlar büyüme dönemini tamamlamamış olmalıdır.  Besi ise kültür ırkı ve melezlerinde 1.5 yaşına kadar, yerli ırklarda ise 2.5-3 yaşına kadar yapılabilir. Bu yaşların ötesine geçilmeyip besi sonlandırılmalıdır.

Vücut kondisyonu: Kondisyon, hayvanın gelişme ve besi durumu gösterir.  Buzağı döneminde iyi bir bakım ve besleme görmüş, iskelet sistemi iyi, ancak daha sonrasında cılız kalmış hayvanlar daha iyi besi performansı gösterirler.

Sağlık durumu: Besiye alınacak hayvanlar besi öncesinde paraziter hastalıklara karşı ilaçlanmış ve aşılanmış olmalıdır.

BESİ SIĞIRLARININ BESLENMESİ

Besi hayvanlarında gerek yaşama ve gerekse verim payı ihtiyaçlarını karşılamak üzere yem karışımları hazırlanır. Bir besi danası günlük canlı ağırlığının yaklaşık %2.5’i kadar ağırlıkta kuru madde tüketir.  Örneğin 400 kg canlı ağırlığa sahip bir besi danası günlük 10 kg kuru madde yem tüketmelidir.  Hayvanlar için rasyon hazırlarken, hayvanın canlı ağırlığı, günlük canlı ağırlık artışı ve besi sonu canlı ağırlığı konusunda bir hedef belirlenip, ona göre yem karışımları hazırlanmalıdır.  Besi sığırlarında enerji ihtiyacı yaşa ve CA'a bağlıdır. Rasyon enerji düzeyine bağlı olarak hayvanlarda canlı ağırlık artış hızı değişim gösterir. Genç hayvanlarda vücutta su ve protein miktarının daha yüksek, yağ miktarı ise düşüktür.  Besi sonuna doğru ağırlık artışı yağ birikimi şeklindedir.  Bu dönemde hayvanların rasyonlarında proteine olan ihtiyaç azalmakta, enerjiye olan ihtiyaç artmaktadır

Vejetasyon döneminde yeşil mısır hasılı ve çayır-baklagil karışımları kaba yem olarak hayvanlara yedirilebilir.  Bu yeşil yemler bazen elde bulunan kuru kaba yemlerle birlikte de verilebilir.  Bu kapsamda yaygın olarak kullanılan kaba yemlerin başında saman gelir. Ancak unutulmamalıdır ki saman kaba yemler içerisinde en kalitesiz olanıdır.  Hayvanlara yedirilecek saman miktarı yemlerin enerji içeriği ve rasyondaki diğer yem kaynaklarına göre değişim gösterir.  Ancak bilinen pratik uygulama hayvanların önünde sürekli kaba yemin bulunması gerektiğidir. Kuru ve yaş olarak hayvanların tüketimine sunulan şeker pancarı posası enerji içeriği yüksek bir yemdir.  Dolgu maddesince fakir olduğundan samanla birlikte hayvanlara verilmesi faydalıdır.  Silaj da sığır besiciliğinde kullanılabileceği gibi genellikle iyi kaliteli olanlar genç hayvanlara verilmelidir.

Kesif yem grubuna giren yemler (tahıl kırmaları + küspeler veya fabrika yemleri) besi sığırı rasyonlarında erken besi dönemlerinde kaba yemlere oranla toplam yem kuru madde miktarının %50-60’ını oluşturması gerekirken bu oran ileri besi dönemlerinde %60-70’lere, besi sonu dönemlerinde ise %80’lere ulaşmalıdır.  Diğer bir deyişle canlı ağırlığı 300 kg olan bir besi danası besi başlangıcında toplam yem kuru madde ihtiyacının 4-5 kg’sini, ileri besi döneminde ise 400 kg canlı ağırlıkta toplam yem kuru madde ihtiyacının 6-7 kg’sini kesif yemlerden sağlamalıdır.  Bu miktar 500 kg canlı ağırlık için besi sonunda 10 kg’ye kadar ulaşabilir.